Uloga protrombina u karcinomu debelog creva
Rukovodilac: Dr Valentina Đorđević
Karcinom debelog creva je jedan od najčešćih zloćudnih tumora i drugi je po redu uzročnik smrti obolelih od malignih bolesti u razvijenim zemlјama. Uprkos brojnim istraživanjima, molekularno-genetička osnova njegove tumorogeneze još uvek nije u potpunosti razjašnjena. Uloga faktora koagulacije u patologiji ovog karcinoma uglavnom je razmatrana sa aspekta hiperkoagulacije i povećane učestalosti tromboza kod obolelih. Međutim, novija istraživanja ukazuju da faktori koagulacije, a naročito trombin kao njihov centralni regulator, mogu imati značajnu ulogu u procesima same tumorogeneze, proliferaciji malignih ćelija, formiranju strome i pojavi metastaza. Protrombin je prekursor trombina i sintetiše se u najvećoj meri u jetri. Gen za protrombin karakteriše nekanonski organizovan 3’kraj gena u okviru koga je do sada opisan veliki broj genskih varijanti koje dovode do promene u ekspresiji gena za protrombin. Cilј ovog istraživanja je da se ispita moguća uloga protrombina u tumorogenezi karcinoma debelog creva. Planirano je da ovo istraživanje obuhvati određivanje genotip-fenotip korelacija za varijante 3’kraja protrombinskog gena kod pacijenata obolelih od ovog tipa karcinoma. Takođe, biće praćena ekspresija iRNK za protrombin u tkivu tumora i okolnom zdravom tkivu, kao i lokalizacija proteina protrombina, odnosno njegove aktivne forme trombina, na presecima tkiva tumora. Kako je ovo novo područje istraživanja, partneri su izabrani na temelјu komplementarnosti njihovih ekspertiza. Planirano je da u ovom istraživanju kao partner iz Srbije učestvuje Laboratorija za molekularnu biologiju, Instituta za molekularnu genetiku i genetičko inženjerstvo, Univerziteta u Beogradu, a kao partner iz Hrvatske Laboratorija za personaliziranu medicinu, Zavoda za molekularnu medicinu Instituta Ruđer Bošković. Partner iz Srbije ima višegodišnje iskustvo u istraživanjima na polјu hemostaze, sa fokusom na ispitivanju uloge 3’kraja gena za protrombin u regulaciji njegove ekspresije i nastanku različitih bolesti. Partner iz Hrvatske se bavi istraživanjem molekularne genetike gastrointestinalnih tumora, uklјučujući i istraživanja genotip-fenotip korelacija kod pacijenata sa karcinomom debelog creva. Komplementarnost ekspertiza partnerskih laboratorija će omogućiti različite eksperimentalne pristupe i sveobuhvatnije sagledavanje istraživane problematike. Imajući u vidu da postoji vrlo malo podataka o mogućoj ulozi protrombina i njegovih genskih varijanti u etiopatogenezi karcinoma debelog creva, rezultati ovog istraživanja će doprineti rasvetlјavanju složene genotip-fenotip korelacije kod obolelih od ove bolesti. Takođe, očekuje se da će rezultati ove studije biti osnova za otvaranje novih istraživanja na ovom polјu i na taj način dati partnerskim laboratorijima komparativnu prednost pri prijavlјivanju na buduće nacionalne i međunarodne naučno-istraživačke projekte.